Als beheerder van het Noordhollands Duinreservaat en van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland heeft PWN de verantwoordelijkheid om de duinen sterk te houden. Exotenbestrijding maakt hier onderdeel van uit.
Aanpak
Bestrijden kan op verschillende manieren, van een zachte aanpak, zoals intensieve begrazing door schapen, tot een meer ingrijpende aanpak, zoals als het afdekken van een groeiplek (met een folie van biologisch afbreekbaar materiaal).
De keuze voor een bestrijdingsmethode is van veel factoren afhankelijk. Waar staat de soort, hoe verspreidt de soort zich, is de locatie goed bereikbaar en wat is de impact van de aanpak op de overige natuur? Een team van ecologen en boswachters evalueren een gekozen aanpak daarna regelmatig en stellen deze waar nodig bij.
Zwarte lijst
Samen met omringende natuurbeheerders heeft PWN een lijst opgesteld van exoten die een (potentieel) gevaar vormen voor de natuur in het duin. Aan de hand van verschillende criteria is gekeken naar de invloed van deze exoten. De twaalf meest schadelijke exoten staan op de ‘zwarte lijst’, dit zijn de soorten die actief bestreden worden.
Amerikaanse vogelkers
Misschien heb je wel eens gehoord van de Amerikaanse vogelkers? Deze invasieve soort wordt al jaren bestreden. Hij kan zich snel vermeerderen en op den duur vormen de bomen een dicht struikgewas waaronder andere soorten geen kansen krijgen. PWN heeft al goede resultaten behaald met de bestrijding van de Amerikaanse vogelkers. Zo zijn in het verleden alle zaaddragende bomen uit het duin verwijderd, maar we zijn er nog niet.
Afdekken van rimpelroos
Rimpelroos (Rosa rugosa) is een plant die van oorsprong uit het noordoosten van Azie komt. Ergens in de 19e eeuw is deze roos met de paarse en witte bloemen naar Nederland gebracht. In het NoordHollands Duinreservaat (NHD) is de plant op verschillende plekken aangeplant ter verfraaiing van picknickplekken en speelvelden, langs bosranden en soms ook in het open duin. De laatste jaren zien we dat rimpelroos zich sterk uitbreidt, ook op andere plaatsen dan waar aangeplant. Vanuit de wortels worden nieuwe uitlopers gevormd die zich tot wel 0,5 m per jaar kunnen uitbreiden. Daar waar hij groeit, vormt hij een dichte wirwar van stengels, niets anders meer kan groeien. Dit gaat ten koste van inheemse plantensoorten, soms zelfs zeldzame soorten. Ook kunnen de zaden worden verspreidt over een afstand tot wel 50 km vanaf de bron.Daarnaast is de plant dol op zoute wind en verstuiving.
Om te voorkomen dat deze soort zich verder uitbreid, gaat PWN een aantal groeiplaatsen aanpakken. Juist vanwege de sterke wortelgroei is dit arbeidsintensief en daardoor ook kostbaar.
Door de groeiplaats af te dekken met een folie op basis van maiszetmeel, wordt het aantal handelingen sterk beperkt. Dit is een van de groeiplaatsen die is uitgekozen om te experimenteren met het toepassen van deze methode. De folie wordt al toegepast als anti-worteldoek bij straatbomen en gaat dan ongeveer 3 jaar mee. Hier, in de drogere en minder voedselrijke omstandigheden van het duin, gaat het folie naar verwachting 5 jaar mee.
Dit is hoe PWN het gaat aanpakken:
- Verwijderen van de bovengrondse delen en de overblijvende stengels enz. afdekken met een laagje grond
- Biologisch afbreekbaar folie aanbrengen
- Afdekken met humusrijke grond om de folie vast te leggen en de wortels af te sluiten van licht
Per locatie kan hiervan worden afgeweken om, voor die plek, maatwerk te kunnen leveren.
Afdekken van Japanse duizendknoop
Japanse duizendknoop is een overblijvende plant met lange, kruipende wortelstokken. De plant kan tot ca 3 m hoog worden en wortelen tot ongeveer 3 m diep. De plant komt van oorsprong uit Azië en is in 1823 ingevoerd in Nederland. De plant had niet veel tijd nodig om zich definitief te vestigen en verwilderd al vanaf 1887.
Door zijn wortelstokken is de plant in staat om een dichte vegetatie te vormen waarin geen ruimte is voor andere planten en dieren. Dit gaat ten koste van inheemse, soms zeldzame soorten. Sinds kort is Japanse duizendknoop in staat om zich via zaad nog verder te verspreiden.
Niet allen in het NoordHollands Duinreservaat, maar ook elders in Nederland en zelfs in heet Europa, geeft deze soort problemen. Die problemen zijn zo groot, dat het inmiddels een verplichting is om tot bestrijding over te gaan.
Om te voorkomen dat deze soort zich verder uitbreid, gaat PWN een aantal groeiplaatsen aanpakken. Juist vanwege de sterke wortelgroei is dit arbeidsintensief en daardoor ook kostbaar. Door de groeiplaats af te dekken met een folie op basis van maiszetmeel, wordt het aantal handelingen sterk beperkt. Dit is een van de groeiplaatsen die is uitgekozen om te experimenteren met het toepassen van deze methode. De folie wordt al toegepast als anti-worteldoek bij straatbomen en gaat dan ongeveer 3 jaar mee. Hier, in de drogere en minder voedselrijke omstandigheden van het duin, gaat het folie naar verwachting 5 jaar mee.
Dit is hoe PWN het gaat aanpakken:
• Verwijderen van de bovengrondse delen en de overblijvende stengels enz. afdekken met een laagje grond
• Biologisch afbreekbaar folie aanbrengen
• Afdekken met humusrijke grond om de folie vast te leggen en de wortels af te sluiten van licht
Per locatie kan hiervan worden afgeweken om, voor die plek, maatwerk te kunnen leveren.
Bestrijden van reuzenbereklauw
Reuzenberklauw is een van oorsprong uit Azië afkomstige plant die op veel plaatsen voorkomt in Nederland. Via de vele zaden kan deze plant zich snel verspreiden.
De plant heeft grote bladeren en verdringt daarmee alle andere vegetatie, uitgezonderd bomen en struiken. De lange penwortel zorgt ervoor dat hij stevig verankert is in de bodem en van grote diepte water kan halen. Samen met de vele zaden die gemakkelijk op allerlei plekken kiemen, maakt dit hem tot een zich snel verspreidende soort.
Daarom wordt de plant al jaren bestreden in de door PWN beheerde gebieden. De ervaring heeft geleerd dat dit meerdere malen per jaar en meerdere jaren achter elkaar moet plaatsvinden. Tot nu toe hebben we de planten vooral handmatig uitgestoken, d.w.z. dat met een spade zoveel mogelijk van de wortels worden weggehaald. Vanaf dit jaar gaan we een nieuwe methode toepassen. Na een maaigang om de holle stengels te openen, worden deze vervolgens gevuld met bijna kokend water. Op deze manier worden de planten van binnenuit gekookt.
Meer informatie
De komende jaren blijft exotenbestrijding een belangrijke pijler in het natuurbeheer van PWN. Dit doen we op verschillende manieren, maar altijd op de manier die de minste impact heeft op de overige natuur. Mocht u vragen hebben over het duinbeheer van PWN dan kunt u deze mailen naar werkenaandeduinen@pwn.nl.
Duinwerkdagen
Er worden ook regelmatig duinwerkdagen georganiseerd. Vrijwilligers helpen op deze dagen handmatig met de exotenbestrijding op plekken waar we moeilijk kunnen komen.