Het Kraansvlak (438 ha) is het duingebied tussen Zandvoort en Bloemendaal, gelegen in het zuidelijke deel van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Het gebied wordt aan de noordkant begrensd door de Kennemerduinen en aan de zuidkant door de spoorlijn Haarlem-Zandvoort. Het Kraansvlak grenst ook aan het autocircuit van Zandvoort.
Balans tussen natuur en recreatie
Om te komen tot een goede balans tussen natuur en recreatie, heeft PWN in het beheer voor een zonering gekozen. Deze bestaat uit drie delen.
De eerste zone, tegen de bebouwing van Zandvoort aan, is vrij toegankelijk en wordt intensief gebruikt als recreatieterrein. Door deze zone loopt het toeristische fietspad het Duinpieperpad.
De tweede zone, die verder van de bebouwing ligt, wordt beweid door runderen en paarden, die met hun graaswerk een bijdrage leveren aan de terugkeer van de oorspronkelijke flora en fauna. De zone is, buiten het broedseizoen, beperkt toegankelijk via een zo genaamd voetspoor, een smal en kronkelend zandpad.
De derde zone, de kern, is voor de natuur: een rustgebied voor vogels en wild. Het gebied is wat flora en vegetatie betreft een van de rijkste delen van het Nationaal Park. Hier zijn nog uitgestrekte vlakten van de zeer kwetsbare duinroosvegetatie te vinden. Ook de fauna is goed ontwikkeld; dat geldt zowel voor de zoogdieren, de amfibieën als de vogels. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat het Kraansvlak tot de rustigste duingebieden van de vastelandskust behoort.
Wisenten in het Kraansvlak
In 2007 is in het Kraansvlak (aanvankelijk als proef) begonnen met begrazing door wisenten, de laatst overgebleven wilde rundersoort in Europa. Het Kraansvlak (ten zuiden van de Bloemendaalse Zeeweg) is een gebied dat altijd al afgesloten was voor publiek. Er is een uitkijkpunt aan de oostrand van het gebied, bij de belangrijkste drinkplaats van de wisenten. Het is ook mogelijk om, buiten het broedseizoen, via de 'gele route' door een deel van het leefgebied te wandelen. Naast wisenten, wordt dit gebied ook begraasd door Koniks.
Zeedorpenlandschap
Zeedorpers hebben eeuwenlang invloed gehad op het landschap. De duinen vertonen de sporen van landbouw en veeteelt: voormalige aardappelveldjes en stukjes grasland waar geiten graasden. Wie in dit gebied op excursie gaat, ziet kenmerkende planten als oorsilene, duinaveruit en wondklaver. Van de vogels zijn de tapuit, de roodborsttapuit en het paapje de kenmerkende soorten. Op zomerse dagen heeft u veel kans een snel wegschietende duinhagedis te zien. Het beheer is erop gericht het unieke zeedorpenlandschap te behouden en te laten herleven, maar geleidelijk zal de verruiging naar het natuurlijke duin mogen toenemen.
Stuifplekken
In het Kraansvlak zijn paraboolduinen te vinden. Geprobeerd wordt om deze stuifplekken weer te activeren, waardoor meer dynamiek en dus meer variatie aan planten- en diersoorten ontstaat. Een tot de verbeelding sprekend natuurherstelproject is het Verlaten Veld, een oude duinvallei. Om een oud duin weer te kunnen laten stuiven werd in 1998 voedselrijke grond afgegraven (en ter beschikking gesteld voor de aanleg van geluidswallen langs het circuit van Zandvoort). Ook werd een beboste duintop gekapt. Het duin is in beweging gekomen en "loopt" nu langzaam in noordoostelijke richting.
Zuinig op de duinen
De duinen zijn een mooi maar kwetsbaar gebied. Als beheerder willen we zoveel mogelijk mensen laten meegenieten van de waardevolle, unieke natuur die wij beheren. En we zorgen ervoor dat de volgende generatie ook nog wat heeft aan dit unieke gebied. Soms moeten wij de natuur een handje helpen, maar meestal moeten wij haar beschermen. Al was het alleen maar omdat de wet ons dat vraagt. Daarom hanteren wij een aantal toegangsregels en vragen wij u deze in acht te nemen wanneer u het duingebied bezoekt.