De braam een alleskunner

In de herfst verandert het duingebied in een pleisterplaats voor onze trekvogels. Op hun reis naar Afrika doen vele van deze wereldreizigers de duinen aan. Niet om te genieten van het najaarszonnetje. Nee, ze komen zich tegoed te doen aan de voedselvoorraad. Het duingebied is rijk aan bessen. Duindoornbessen in fel oranje. De bottels van de vele soorten rozen waar het duingebied bekend om staat. En de meest bekende, de braam. 

De braam is een veelzijdige plant. Tal van vogels en zoogdieren eten de vrucht en zorgen voor de verspreiding. Kijk maar eens goed naar een vossendrol in het najaar. Vol met zaden. Ook voor de mens is de braam een bron van vitamine C. Bij archeologische opgravingen worden in beerputten vaak massa’s bramenpitten gevonden. Dus ook onze voorouders wisten het al. De braam is heerlijk en gezond.

In het duingebied staat vooral de dauwbraam. Afhankelijk van de omstandigheden groeit deze plant kruidachtig en noemen we hem steenbraam of als halfstruik. Dan noemen we hem bosbraam. De dauwbraam is heerlijk van smaak, zeker als de zon zijn werk heeft kunnen doen is de smaak licht zoet.

Als kind plukte ik met mijn ouders al bramen. Thuis hadden wij negen kinderen en zijn allen grootgebracht met het sap van de braam, wat de mensen in deze omgeving geen sap maar nat noemen. In de vorm van jam kun je de braam goed conserveren voor de winter. Maak niet de fout om je hele voorraad in een niet geïsoleerde schuur te zetten, zoals mijn moeder ooit eens deed. Bij strenge vorst ging de hele voorraad van zeventig flessen sap verloren. Stuk gevroren.

In de maand augustus is het van oudsher de plukmaand in het Noordhollands Duinreservaat. In deze periode mag u, in bezit van een duinkaart, bramen plukken. Een prachtige ervaring om in stilte, voorovergebogen, je werk te doen. Strek af en toe eens je rug en neem de tijd om de omgeving in je op te nemen. Misschien zie je wel een vos die zich ook tegoed doet aan de voorraad.

Bramen plukken en het infiltratiegebied
In een heel klein deel van ons gebied, het infiltratiegebied, bevinden zich de kanalen met drinkwater. Dit water zakt in drie weken tijd door het zandpakket en wordt op deze manier gezuiverd van bacteriën en virussen. In dit gebied staan ook bramenstruiken. Deze kunnen bij toeval bij het maaien worden weggemaaid. Dit maaien is echter noodzakelijk omdat we uit ervaring weten dat mensen in dit riet hun behoefte doen, wat een bron van besmetting is voor drinkwater. Gelukkig is het gebied waar de bramen staan erg groot. Er is voldoende over voor de bramenplukker. Overigens blijven de infiltratiegebieden ook in de bramentijd verboden toegang.

Tot ziens in het bramenseizoen,

Ronald Slingerland
Boswachter PWN

Afbeelding