Grazers spelen een belangrijke rol in het gezond houden van de duinen, mits er een goede balans wordt gevonden tussen het aantal grazers en de biodiversiteit van een gebied. Door bepaalde delen van het duin af te sluiten voor grazers krijgen we meer inzicht in het herstel van een gebied na een periode van overbegrazing. En wat blijkt? Eén groeiseizoen kan al een enorm verschil maken.
Door overbegrazing verdwijnen soorten uit het duin
Het is een bekend probleem dat overbegrazing leidt tot de achteruitgang van een ecosysteem. Wordt de druk op een gebied te groot? Dan komen veel planten – met uitzondering van enkele giftige soorten – nauwelijks meer tot bloei en kunnen ze uit het gebied verdwijnen. Een afnemend bloemaanbod heeft ook direct invloed op van bloemen afhankelijke insecten, zoals de duinparelmoervlinder en de aardbeivlinder. Het landschap gaat er anders uitzien, over oppervlaktes veranderd de structuurrijke vegetatie.
Hoe gaan we de invloed van grote grazers in het duin onderzoeken?
Het effect van begrazing op de natuur kunnen we goed meten door bepaalde stukken in het duin voor een langere periode ontoegankelijk te maken voor grazers. We kunnen dan de verschillen meten met natuur waar de grazers wel kunnen komen. Daarom staan er hekken in het duin. We noemen dat met een ingewikkeld woord ‘exclosures’. Helaas niet zo mooi om te zien, maar wel heel effectief voor het onderzoek.
In de Waterleidingsduinen staan al zestien exclosures. PWN plaatst in 2021 zes nieuwe exclosures in de Kennemerduinen in het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. De meeste exclosures liggen afgelegen en zijn niet zichtbaar voor wandelaars en recreanten. Een aantal exclosures staan naast een wandelpad. Op deze locaties kunt u met eigen ogen het verschil in vegetatie binnen en buiten het hekwerk zien.
Mee doen met citizen science
De locatie waar de exclosure het beste is te zien is bij Klein Olmen. De rode wandelroute (11,5 km) vanaf Bleek en Berg brengt u naar deze meer afgelegen locatie in het duin. Er loopt ook een ruiterpad langs Klein Olmen. Op deze locatie staat een fotopaal. Door foto's in te sturen kunnen we een beter beeld vergaren van hoe het landschap door de tijd heen veranderd. Zie ook pwn.nl/citizenscience.
Samen slimmer: Voor dit onderzoek slaan we de handen ineen met verschillende partners
Het onderzoek voeren we uit in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam, Waternet, Stichting Bargerveen en de Vlinderstichting. Ook in de Amsterdamse Waterleidingduinen staan exclosures. Het is erg interessant om de natuurgebieden van Waternet en PWN met elkaar te kunnen vergelijken en ervan te leren.