Sinds jaar en dag wordt gebied de Vlotter in Heemskerk bewerkt, bewoond en bewandeld. Zo stond hier in vroegere dagen een landhuis met verschillende bijgebouwen. Het gebied was ook lang als tuinbouwgrond in gebruik. Tot ongeveer 1960 bestond de Vlotter uit kleinschalige tuintjes omringt met elzenhagen. Daarna is het grondgebruik intensiever geworden en zijn plant- en diersoorten uit het gebied verdwenen. Tot 2022. Toen is het gebied heringericht en is er ruimte ontstaan voor recreatie, een gezonde waterhuishouding en bijzondere natuur.
Meer ruimte voor water en natuur
Sinds 2022 heeft het agrarische gebruik van De Vlotter plaatsgemaakt voor natuur en wandelmogelijkheden langs bloemrijke vochtige graslanden met veel variatie en elzenhagen. De grondwaterstand is verhoogd en er is ruimte gegeven aan de natuurlijke waterlopen omgeven door vochtige duinvalleien. Over het waterrijke gebied zijn bruggetjes voor wandelaars en aan de rand van het gebied, richting de achterliggende bossen is een speelweide en een speelbos. Aan picknicktafels bij het speelbos is er ruimte om wat langer in het gebied te blijven en te genieten van de natuur, en met een beetje geluk, de schaapskudde.
De schapen zijn hier altijd gebleven en zijn daarmee onderdeel van de cultuurhistorie van De Vlotter. In de lammertijd wordt het gebied kort gegraasd en daarmee opengehouden door de schaapskudde. Dit is goed voor bloeiende kruiden en de insecten en vogels die daar direct van profiteren.
Door de nieuwe inrichting van het gebied met voldoende ruimte voor waterberging wordt de zoetwatervoorraad onder de duinen beter beschermd en ook vergroot. Dit laatste vormt een belangrijke functie voor de drinkwatervoorziening van PWN.
Bekijk de onderstaande video voor een korte rondleiding door het gebied.
De terugkomst van Parnassia?
We hopen dat op den duur ook Parnassia terugkomt in het gebied. Parnassia is een zeldzame plant met witte bloemetjes, die groeit in natte duinvalleien. Parnassia is een zogenoemde 'prestatie-indicator'. Dat betekent grofweg dat als je deze soort tegenkomt in het gebied, dat de natuur in een goede staat verkeert.
Lees hieronder meer over de ontwikkeling van het vernieuwde gebied in het artikel van het wetenschappelijk tijdschrift Nature Today.
Opening vernieuwde Vlotter
In het voorjaar 2022 is het gebied officieel geopend.
“Het is mooi dat we het vasthouden van water kunnen combineren met natuurontwikkeling. Met de inrichting van De Vlotter zorgen we ervoor dat we het water in het gebied langer kunnen vasthouden en ook de overlast door clusterbuien kunnen voorkomen. Als hier weer planten gaan groeien die uniek zijn voor dit gebied, zoals duinviooltjes en parnassia, is dat heel goed voor de biodiversiteit.'
Esther Rommel, gedeputeerde namens Provincie Noord-Holland
De geschiedenis van het gebied
Van landhuis naar armenhuis
Vanaf 1300 werd gebied de Vlotter al bewoond. Omstreeks 1700 werd een boerenhoeve omgedoopt tot landhuis Jachtlust. In hoogtijdagen werd het landhuis omringd met een boerderij, theekoepeltje en een koetshuis. Pas in 1854 werd het landhuis afgebroken en werd er op de fundamenten een armenhuis gebouwd. Deze woning staat er nog steeds en is in 2011 toegevoegd aan de gemeentelijke monumentenlijst. Als we tijdens de werkzaamheden restanten van oude bebouwing vinden, dan worden ze in het gebied tentoongesteld in een korf van staal.
De originele gravure van H. de Leth, ca. 1730, van het jachthuis (hierboven afgebeeld), is in het bezit van Historische Kring Heemskerk.
Onder invloed van de rivier het IJ
De monding van het Oer-IJ lag rond het jaar 2500 voor Christus bij het huidige Velsen en Beverwijk. Daar stroomde het Oer-IJ in de Noordzee. Het gebied Midden-Kennemerland is ontstaan doordat de monding van het Oer-IJ zich verplaatste in noordelijke richting tot aan Egmond. Het "achterliggende" gebied verzandde, waardoor een gesloten kustlijn ontstond. In het begin heeft de streek veel weg gehad van een waddengebied, waar zandplaten uitgroeiden tot strandwallen. Meer en meer raakten de strandwallen aaneengesloten door het droogvallen en werd het voor de mens een toegankelijk en aantrekkelijk gebied.
Meer informatie?
Voor meer informatie over de geschiedenis van huis de Vlotter of het landschap verwijzen we graag naar de website van:
Help ons de natuur te onderzoeken
Het vernieuwde gebied De Vlotter is volop in beweging. Hier ontwikkelt de natuur zich razendsnel en dat willen we graag volgen. En u kunt daarbij helpen!
Hoe? In het gebied bevindt zich een fotopaal. In deze paal kunt u uw telefoon plaatsen en een foto nemen. Vervolgens kunt u deze foto uploaden op onze website.
Bent u net als wij nieuwsgierig naar de foto's en hoe het landschap zich in de tijd ontwikkelt?